Onderzoeksprojecten
Tot de opgaven van een museum behoort naast het bewaren van het verzamelde ook het onderzoek daarvan, met als doel dit te presenteren en de resultaten te publiceren. Hier stellen wij de laatste afgesloten of actuele lopende onderzoeksprojecten en de resultaten voor.
Actueel
Stichters & donateurs | Paden van het kasteel in de moderne tijd
Stichters en donateurs waren en zijn van groot belang voor het Kunstmuseum Moritzburg Halle (Saale) sinds de oprichting van het museum. Rond 900 personen en instituten gaven het museum in het verleden meer dan 130 jaar lang schenkingen op de meest verschillende wijze en omvang.
Een meerdelige reeks van tentoonstellingen en publicaties, geïnitieerd door de vereniging Freunden und Förderern des Kunstmuseums Moritzburg Halle (Saale) e. V., zal in de komende jaren de geschiedenis van het museum in samenspel met de collecties vertonen, die zijn ontstaan door het engagement van actieve burgers.
Restauratie van het Rothenschirmbacher altaar
De plaats Rothenschirmbach, gelegen op 40 kilometer afstand van Halle (Saale), behoort sinds de 12e eeuw tot het cisterciënzer klooster van het aangrenzende Sittichenbach. De kerk van St. Pankratius, gebouwd in de 10e eeuw, stond onder de bescherming van het klooster tot de afschaffing ervan in 1540, waardoor de orde waarschijnlijk invloed heeft gehad op de inrichting van het kerkinterieur en het ontwerp van het programma van het altaar. In 1893 moest de kerk wegens verval en ruimtegebrek worden gesloopt en door een nieuw gebouw vervangen. In 1894 kwam het altaar in het provinciemuseum van Halle (Saale); in 1917 verwierf het Kunstmuseum Moritzburg Halle (Saale) het, waar het waarschijnlijk voor het eerst in 1920 werd vertoond.
De in grootte en glorie buitengewone retabel van het altaar behoort vooral door het houtsnijwerk tot de beste kunst uit Saksen-Thüringen. In het laatste kwart van de 15e eeuw ontstond dit in een nog onbekend atelier uit Midden-Duitsland.
Het retabel van het altaar is in zijn huidige verschijning wezenlijk gevormd door een veelomvattende restauratie, die werd uitgevoerd door Albert Leusch in het jaar 1930. Hij gaf het object zijn retabelvorm terug, ook al missen de predella en het versierde bovenstuk. De middenschrijn ging klaarblijkelijk verloren. Deze werd nieuw vervaardigd en neemt naast de behouden figuren ook de overgeleverde structuren van architectonische vormen en luiken over. Dit geheel moet worden behouden!
Met de geplande restauratie van het altaar moet een vooraanstaand voorbeeld van de centrale Duitse cultuur uit de laatgotiek worden gerehabiliteerd. Het gaat hier om een algemene reiniging van het oppervlak, het bewerken van voegen en scheuren, de conservering van de gekleurde omranding en vooral het herstel van de veranderlijkheid van de vleugels.
Audience Development Projekt van de conferentie Konferenz Nationaler Kultureinrichtungen (KNK)
De federale regeringscommissaris voor Cultuur en Media, staatsminister voor Cultuur Prof. Monika Grütters (BKM), keurde de voortzetting van het Audience Development Projekt van de conferentie Konferenz Nationaler Kultureinrichtungen (KNK) in augustus 2019 goed.
In het gezamenlijke project van de stichtingen Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg (SPSG), Kunstsammlungen Chemnitz, de Kulturstiftung Sacksen-Anhalt, het Kunstmuseum Moritzburg Halle (Saale) en de Stiftung Schloss Friedenstein Gotha, gaat het er eerst om, een concept te bedenken voor het verzamelen van gegevens over de bezoekersstructuur en -motivatie in de genoemde faciliteiten. De focus ligt op cultuurparticipatie en de niet-bezoekersanalyse, waarvoor procedures en methodologische benaderingen moeten worden ontwikkeld. Doelstelling is het, nieuwe doelgroepen te benaderen en voor hen het passende aanbod te ontwikkelen.
Onderzoek en restauratie van drie paneelschilderijen uit Löbnitz
Uit Löbnitz bij Delitzsch kwamen in 1949 als gevolg van de wetgeving inzake de landhervorming uit de Sovjet bezettingszone drie schilderijen op houten panelen naar het museum. Het zijn belangrijke werken uit de tijd van de reformatie, waar de voorstelling van Het Laatste Oordeel opvalt als een luthers propagandabeeld. Zij zijn afkomstig uit het kasteel van de met Luther nauw verbonden familie von Schönfeldt.
Een van de schilderijen, de afbeelding van de Opstanding van Jezus Christus gedateerd uit 1562, was in voorbereiding op de Cranach-tentoonstelling gerestaureerd. De twee andere afbeeldingen van het Laatste Oordeel en de in fragmenten behouden Kruisiging van Jezus Christus waren krachtens de slechte toestand niets voor de tentoonstelling. Zij konden in een drie jaar durend restauratieproject (gefinancierd door de vereniging Freunde und Förderer des Kunstmuseums Moritzburg Halle (Saale) e.V. met grootscheepse hulp van dr. Hanna Leistner) door de gediplomeerde restaurator Tino Simon aan de hogeschool Hochschule für Bildende Künste in Dresden kunsttechnologisch worden onderzocht en gerestaureerd.
Op basis van het kunsthistorische en kunsttechnologische onderzoek zou het paneel met het Laatste Oordeel kunnen worden gedateerd in de periode van 1570 tot 1580 en, samen met de afbeelding van de Opstandig kunnen worden toegeschreven aan het atelier van Lucas Cranach de Jonge (1515-1586). Het fragment van de Kruisiging van Christus werd vanwege de stilistische verschillen toegeschreven aan een anonieme Saksische werkplaats uit het 2/3 deel van de 16e eeuw.
Al met al bevestigen de onderzoeken het meer recente kunsthistorische inzicht van een Cranach-atelier met een zeer sterke taakverdeling, waarin steeds meerdere kunstenaars aan één afbeelding werkten. Alle werken maakten deel uit van de tentoonstelling kunstcollecties Saksen-Anhalt in 2016/17. Ontmoetingen. Tentoongesteld van Cranach tot Holbein.
Archief
Volledige registratie en onderzoek van de artistieke nalatenschap van Einar Schleef
Met de overname van de artistieke nalatenschap van Einar Schleef in het jaar 2004 begon ook de inventarisatie daarvan. Het doel was het, een register van de meer dan 7.100 schilderijen en werken te verkrijgen en het bestand te openen voor de wetenschap. De kunsthistoricus Ulrike Zwanzig uit Halle (Saale) begon met het werk. Zij registreerde, op een paar uitzonderingen na, het volledige bestand in een eerste databank.
Om een online publicatie te bereiken werd van 2017 tot 2019 ieder werk uit de reeds door Ulrike Zwanzig begonnen inventarisatie gecontroleerd, aangevuld en opnieuw gesystematiseerd. De gegevensbestanden werden met afbeeldingen, die in staat waren gereproduceerd te worden, verbonden. De theater- en cultuurwetenschapper Marko Kloß, Leipzig, kon voor deze omvangrijke taak worden ingewonnen, gezien hij zich sinds 2008 intensief bezighoudt met het leven en werk van Einar Schleef.
De herziening en correctie van de vorige inventaris is nu aangevuld met trefwoorden (op personen, plaatsen, tijden) die voortkomen uit de individuele werken. Op deze manier vloeit de diepgaande kennis van Kloß over het leven van de universele kunstenaar eveneens in de databank.#
Als gevolg hiervan biedt de databank-ondersteunde online publicatie voor het eerst de mogelijkheid een uitgebreid inzicht te krijgen in de artistieke nalatenschap van Einar Schleef, welke als beeldarchief moet worden gezien, en wordt verder wetenschappelijk onderzoek naar zijn artistieke oeuvre mogelijk gemaakt.
